Evaluatie van de Vlaamse Regering in Naleving van het Regeerakkoord op Digitale Infrastructuur en Innovatie

Regeerakkoord Sectie

2.3.5 Vlaanderen verder uitbouwen tot een Slimme Regio met performante fysieke en digitale infrastructuur Met het economisch- en innovatiebeleid nemen we het voortouw voor de transitie naar de digitale samenleving in Vlaanderen. Deze inspanningen moeten echter ondersteund worden en aangevuld worden door acties over alle beleidsdomeinen heen. Daarom stellen we een geïntegreerd plan op voor de verdere digitalisering in Vlaanderen en de valorisatie van artificiële intelligentie. Dit plan heeft betrekking op de baanbrekende O&O die verder moeten versterkt worden zoals de beleids-agenda’s en de projecten Mobilidata en I-learn, maar zal o.a. ook handelen over (netwerk)infra-structuur, ondernemerschap, digitale platformen, de ontwikkeling van digitale competenties bij lerenden, ondernemers en werknemers, kennisdif-fusie naar kmo’s en regelgeving en ethiek. Digitalisering dringt immers door in alle domeinen van het maatschappelijke verkeer: zorg, mobiliteit, onderwijs… Deze aanpak stemmen we ook af op de aanbevelingen van de SERV en de Europese doelstellingen ter zake. Artificiële intelligentie (AI) bevindt zich in de kern van alle nieuwe slimme technologieën. Het zal de samenleving en de bedrijven radicaal anders doen functioneren. AI heeft het potentieel om signifi-cante productiviteitsverbeteringen te realiseren. Evenzeer zal de kwaliteit van het leven stijgen door de inzet van AI. Het Vlaamse beleidsplan AI geeft invulling aan onze ambitie om in dit strate-gisch domein via onderzoek, opleiding en prakti-sche toepassingen bij bedrijven, Vlaanderen op de wereldkaart te zetten. De integratie van digitale technologieën, zoals AI, in ons dagelijks leven en onze economieën biedt enorme opportuniteiten maar brengt ook nieuwe risico’s met zich mee. Het aantal gevallen van cybercriminaliteit stijgt exponentieel. Bovendien richten hackers hun vizier vaker op bedrijven, met zware gevolgen: van cybergijzeling tot industriële spionage en zelfs gesaboteerde productie-systemen. Via het beleidsplan cybersecurity, gericht op onderzoek, praktische toepassingen bij bedrijven en opleiding, willen we in Vlaanderen een weerbare digitale economie uitbouwen. Vlaanderen moet de wereldreferentie zijn voor een aantal innovatieve technologieën en sectoren en moet een voortrekker zijn in het digitaal onderne-merschap. We maken van Vlaanderen dé proeftuin voor ondernemingen en burgers die de digitale toepassingen van de toekomst willen proeven. We zetten de beleidsprogramma’s en -projecten Artificiële Intelligentie, Cybersecurity, I-Learn en Mobilidata verder en zorgen er voor dat deze optimaal afgestemd blijven op de noden van de Vlaamse ondernemingen en hele maatschappij. We beginnen hiervoor bij de basis: we brengen Vlaanderen aan de top in digitale infrastructuur. Met de recente evoluties die zich voordoen in de markt wil de Vlaamse regering de motor zijn voor een gebiedsdekkend 5G-netwerk, volgens een open model van infrastructuurdeling waarop alle dienstverleners aan gelijke voorwaarden hun diensten kunnen aanbieden. Om dat model te garanderen, is het noodzakelijk dat de Vlaamse overheid substantieel participeert in de initia-tieven van de operatoren. De Vlaamse regering ziet erop toe dat eventuele bijkomende spelers onder dezelfde voorwaarden kunnen participeren. De Vlaamse overheid bouwt onze regio verder uit tot een Europese koploper op vlak van Slimme Regio’s. Vlaanderen zal lokale besturen maximaal ondersteunen om het beleid en implementaties rond slimme steden efficiënt en breed te ver spreiden. Smart Flanders, het samenwerkingsver-band van de Vlaamse overheid, vormt daarbij de basis van een gezamenlijke aanpak en kennisdeling. De Vlaamse overheid brengt daarbij steden en gemeenten met gelijkaardige uitdagingen samen en zorgt ervoor dat slimme toepassingen maxi-maal gemeenschappelijk kunnen geïmplemen-teerd worden, aan gelijkwaardige voorwaarden. Dit zal leiden tot meer (kosten)efficiëntie en kennisdeling in de verdere uitrol van slimme steden-beleid. Reeds bestaande initiatieven, zoals de “City of Things-oproep” van VLAIO worden waar nodig versterkt en eventueel uitgebreid om verder uit te groeien tot een Europese koploper op vlak van Slimme regio’s. We bestendigen Antwerpen als living lab voor het project City of Things, de proeftuin voor de stad van de toekomst. We hebben extra aandacht voor de drempels die men in kleine gemeenten en landelijke gebieden onder-vindt om deze technologie te implementeren. Vlaanderen zal lokale besturen ondersteunen in de verdere ontwikkeling van open databeheer. Dit moet ertoe leiden dat lokale besturen, in samen-werking met kenniscentra en andere actoren, geholpen worden in de uitdaging om van een grote hoeveelheid beschikbare data effectief te komen tot beleidsmatige verbeteringen. Het eigenaarschap van data blijft daarbij, tenzij anders overeengekomen, bij de bestuurlijke entiteit liggen in wiens opdracht de data verzameld wordt. We werken in overeenstemming met internatio-nale evoluties standaarden uit voor het poolen, openstellen en uitwisselen van data, met grootste respect voor de privacy van gebruikers. We testen deze uit in een aantal proefprojecten die inspelen op de grote maatschappelijke uitdagingen in Vlaanderen (bv. mobiliteit en gezondheidszorg). Onder het motto “Digitaal Eerst” moet elke interactie van ondernemers met de overheid op een eenvoudige, digitale manier af te handelen zijn. VLAIO treedt op als centraal aanspreekpunt van de Vlaamse overheid voor ondernemers volgens het “no wrong door, no single door principe”5 en beheert een e-loket voor onderne-mers waarop alle overheidsagentschappen aansluiten die dienstverlening aan ondernemers aanbieden. We bouwen het e-loket verder uit tot de unieke toegangspoort tot, en het opvolgsys-teem van, de Vlaamse dienstverlening en 5 Volgens dit principe worden ondernemers altijd de weg gewezen naar de juiste ondersteuning of dienstverlener, ongeacht waar ze in het VLAIO-netwerk komen aankloppen. ondersteuning aan ondernemers. We hanteren hierbij het principe van “éénmalige aanmelding”. De Vlaamse overheid neemt het voortouw bij experimenteren met nieuwe digitale toepassingen en transformaties in haar dienstverlening, de zorgsector, onderwijs, … EWI werkt actief mee aan het verminderen van de administratieve belasting voor bedrijven. Een grote maatschappelijke evolutie verwachten we de komende jaren met de commerciële uitrol van semiautonome voertuigen; we maken Vlaanderen klaar om bij de eersten in Europa het veilig gebruik van deze technologieën te kunnen benutten. We houden een internationaal toptechnolo-gie-festival dat minstens tweejaarlijks de wereld naar Vlaanderen haalt en het beste van Vlaanderen aan de wereld laat zien.

Samenvatting De plannen uiteengezet in het regeerakkoord om Vlaanderen te ontwikkelen tot een Slimme Regio zijn deels nagekomen door de Vlaamse Regering, zoals blijkt uit de beslissingen met betrekking tot investeringen in digitale en fysieke infrastructuur, ondersteuning van ondernemerschap en digitalisering, ontwikkeling van digitale competenties, en de nadruk op Artificiële Intelligentie (AI) en cybersecurity. Deze evaluatie is gebaseerd op de gegeven referenties van overheidsbesluiten en toont aan dat er aanzienlijke vooruitgang is geboekt, hoewel niet alle details van de implementatie uit de verstrekte documenten kunnen worden gehaald.

Digitale Infrastructuur en Slimme Regio-initiatieven

• Slimme Regio Vlaanderen uitgebouwd middels financiering en projectmanagement voor innovatie en kennisopbouw bij lokale besturen [0][1][2].
• Beleidsprogramma’s AI en cybersecurity zijn voortgezet met aanzienlijke budgettoewijzingen [3].
• Het project Mobilidata bevordert slimme mobiliteitsoplossingen [4].
• Artificiële Intelligentie en onderwijs zijn versterkt door middel van beleidsplannen en financiering van AI-opleidingen via bijvoorbeeld de Vlaamse AI Academie [3][5][6].
• Het City of Things-initiatief is versterkt om Antwerpen als living lab en Slimme Regio te bestendigen [0].

Ondernemerschap en Digitale Platformen

• Er is financiering verstrekt voor digitale platformen en projecten, die de digitale competenties en AI-implementatie bij ondernemers bevorderen [7][8][9].

Ondersteuning voor Innovatie en Ondernemers

• Innovatieve technologieën en sectoren worden gestimuleerd, zoals cybersecurity en AI, met specifieke opleidingen en researchprogramma's [7][10][8].

Regulering, Ethiek en Cyberspace Veiligheid

• Er is aanzienlijke aandacht besteedt aan cyberveiligheid en ethische overwegingen, getuige de plannen en fondsen voor onderzoek en het oprichten van een Kenniscentrum Data & Maatschappij [5][11][12].

Initiële Infrastructuur en Ondersteunende Maatregelen

• Het gebiedsdekkende 5G-netwerk heeft aanzienlijke middelen ontvangen en er zijn inspanningen geleverd voor een open infrastructuurmodel [13][14][15].

Onderwijs en Digitale Competenties

• Digitale competenties in het onderwijs zijn versterkt met initiatieven zoals I-Learn en het project Digisprong [16][17].

Digitalisering van Overheid en Dienstverlening

• Vlaanderen Radicaal Digitaal is een cruciaal project voor de digitale transformatie van de dienstverlening en de bevordering van digitale inclusie [18][19][20][21][22].

Algemene Bevindingen

De geïmplementeerde en goedgekeurde beslissingen tonen aan dat de regering actief werkt aan de digitaliseringsdoelstellingen. De Vlaamse overheid heeft investeringen gedaan op gebieden zoals digitale transformatie in sectoren van cultuur [23], onderwijs [16][17], en sociale integratie [24][25]. Desondanks blijft een volledige evaluatie van alle acties en hun impact buiten bereik op basis van de beschikbare gegevens.

Conclusie: Hoewel niet alle details en de volledige omvang van de acties kunnen worden beoordeeld met de verstrekte documenten, geven ze aan dat er substantiële stappen zijn gezet in de richting van het nakomen van de beloften in het regeerakkoord betreffende de digitale innovatie en infrastructuur. Het beleid is verre van statisch en laat ruimte voor aanpassingen en verbeteringen naarmate nieuwe uitdagingen en kansen zich voordoen.

Details

Referenties

[0] : (2021-06-04) Plan Vlaamse Veerkracht: Uitbouw Slimme Regio Vlaanderen door samenbrengen innovatiecapaciteit ondernemingen en stimuleren implementatie en kennisopbouw bij lokale besturen

[[1]] : (2020-07-17)

[2] : (2019-12-20) AI-onderzoeksprogramma: subsidie voor de periode 1 januari tot en met 30 juni 2020

[3] : (2023-12-22) Vlaams Beleidsplan Artificiële Intelligentie (AI), Luik opleidingen: verlenging Vlaamse AI Academie – Werkjaar 2024

[4] : (2021-12-03) Plan Vlaamse Veerkracht: Data Integratiediensten voor Slimme Mobiliteit

[5] : (2020-12-04) Vlaams Beleidsplan AI – Flankerend beleid: programma voor Burgerwetenschap AI

[6] : (2023-05-05) Vlaamse AI-Academie (VAIA): werkingssubsidie 2023

[7] : (2019-12-20) Flankerende maatregelen hoger onderwijs in het kader van beleidsagenda’s artificiële intelligentie en cybersecurity

[8] : (2021-01-29) Onderzoeksprogramma Artificiële Intelligentie (AI): 12 miljoen euro subsidie werkjaar 2021

[9] : (2022-02-11) Subsidie AI-plan onderzoeksluik

[10] : (2020-06-19) Vlaams Beleidsplan AI – Luik opleidingen: De Vlaamse AI Academie

[11] : (2021-06-25) Plan Vlaamse Veerkracht: Cybersecurity en uitrol centraal systeem van veiligheidsbouwstenen en het beheer van veiligheidsevenementen en –informatie (SIEM)

[12] : (2020-04-10) Subsidie Kenniscentrum Data en Maatschappij

[13] : (2021-05-07) Plan Vlaamse Veerkracht dossier 67

[14] : (2021-05-07) Plan Vlaamse Veerkracht: dossier 57

[15] : (2021-06-18) Plan Vlaamse Veerkracht: FIT – Datagedreven organisatie & Digitalisering dienstverlening

[16] : (2021-06-25) Plan Vlaamse Veerkracht: Kennis- en adviescentrum ‘Digisprong’ ten dienste van het onderwijsveld en aangepaste digitale leermiddelen

[17] : (2021-10-22) Plan Vlaamse Veerkracht: actieplan E-leren

[18] : (2020-11-27) Stuurorgaan Vlaams Informatie- en ICT-beleid: invulling Programma Vlaanderen Radicaal Digitaal 2

[19] : (2021-07-16) Plan Vlaamse Veerkracht: toewijzing middelen 'Iedereen Digitaal'

[20] : (2021-12-17) Programma Vlaanderen Radicaal Digitaal 2: uitvoeringsjaar 2022

[21] : (2022-11-18) Programma Vlaanderen Radicaal Digitaal 2: uitvoeringsjaar 2023

[22] : (2023-11-17) Programma Vlaanderen Radicaal Digitaal: exploitatiebudget begrotingsjaar 2024

[23] : (2021-07-16) Plan Vlaamse Veerkracht: Digitale transformatie cultuursector: ‘doelgericht digitaal transformeren’ (VV072) en ‘koppeling databanken en betere informatiedoorstroming’

[24] : (2022-07-15) Plan Vlaamse Veerkracht: Digitaliseringsprojecten inburgering

[25] : (2021-09-17) Plan Vlaamse Veerkracht: Digitalisering integratie en inburgering